W dzisiejszych czasach, gdy projektowanie przestrzeni cmentarnej staje się sztuką, betonowe kolumbaria wkraczają na scenę jako nowoczesne arcydzieła współczesnej architektury pożegnań. Odważne kształty, innowacyjne materiały i przemyślane detale – to tylko kilka elementów, które definiują nowe trendy w projektowaniu kolumbariów betonowych.
Kolumbaria betonowe to alternatywa dla popularnych nagrobków. Obecnie dość powszechnym problemem w większych miastach jest brak wystarczającej powierzchni na cmentarzu. Kolumbarium pozwala na pochowanie w jego wnętrzu nawet do 60 osób – oszczędzając przy tym przestrzeń, jakiej wymagałby tradycyjny grób.
Kolumbaria to wbrew pozorom elementy, które towarzyszyły cywilizacji już za czasów cesarza Augusta w I w. p.n.e. Architektura starożytnego Rzymu opierała się na zasadzie pochówku wielu osób, które łączyły więzy rodzinne lub osobiste. Sama nazwa kolumbarium odnosi się z kolei do wizualnego wyglądu tego obiektu - columba oznacza w języku łaciński “gołębicę” - a pierwsze projekty takich budowli przypominały mieszkańcom Rzymu właśnie gołębnik.
Początkowo przestrzeń na urny projektowano w podziemnej części i ustawiano je w piętrowych rzędach. W celu identyfikacji miejsca pochówku, przestrzenie te opatrzono tabliczkami z imieniem oraz nazwiskiem zmarłego. Starożytni architekci wzdłuż ścian kolumbariów projektowali sarkofagi, czyli miejsca przeznaczone na pochówek ważniejszych osób o wyższym statusie społecznym. Wnętrza zdobiono pięknymi freskami, płaskorzeźbami oraz stiukami.
Powstanie kolumbariów wiąże się z problemem, z którym mierzył się starożytny Rzym - szybkim wzrostem liczby mieszkańców, licznymi zgonami oraz wysokimi cenami gruntów. Dodatkowo powierzchnia na cmentarzach nie wystarczała, aby pochować wszystkie osoby w tradycyjny sposób. Mieszkańcy oraz władza lokalna poszukiwała więc alternatywy, która w mniejszym stopniu wykorzysta przestrzeń miejską. W Europie pierwsze kolumbaria powstały w czasach nowożytnych za sprawą upowszechnienia metody kremowania zwłok.
Kolumbarium jako forma budowli cmentarnej to minimalistyczna bryła z wnękami przeznaczonymi na urny z prochami zmarłego. Warto jednak pamiętać, że obecnie nie są to tylko pojedyncze obiekty np. 10 miejsc pochówku, ale rozbudowane systemy o kształcie zbliżonym do prostopadłościanu. Projektanci poszli nawet o krok dalej, wykonując te obiekty jako kopuły pełniące rolę grobowca.
Takie miejsca na pochówek urn powstają głównie na cmentarzach lub w sąsiedztwie ogrodów kremacyjnych. Ich zadaniem jest stworzenie godnego spoczynku zmarłym i zaoszczędzenie miejsca, którego wymaga tradycyjny nagrobek. Kremacja zyskała ogromne uznanie zarówno w Europie Zachodniej, jak i krajach anglosaskich.
Nowoczesne kolumbaria to budowle, które mają formę zbliżoną do ściany z wnękami na urny. Coraz częściej pojawiają się w przestrzeni polskich cmentarzy. W miejscu tradycyjnego grobu rodzinnego można wybudować kolumbarium z miejscem na 15 nisz, w których mieszczą się 4 urny. W efekcie taki obiekt cmentarny będzie miejscem pochówku nawet dla 60 osób! Kolumbarium poza względami ekonomicznymi, wyróżnia się także minimalistyczną estetyką. Dlatego bardzo często sprawdza się jako mur okalający cmentarz.
Nowoczesne kolumbaria to tzw. cmentarze przyszłości, za budową których przemawia wiele istotnych aspektów - zarówno ekonomia, jak i ekologia. Takie ściany na urny umożliwiają znaczną redukcję kosztów związanych z pogrzebem, zmniejszenie ryzyka przenoszenia się zarazków do wód gruntowych oraz lepszego wykorzystania dostępnego terenu.
Aktualne trendy wykorzystywane przy budowie kolumbariów to głównie prefabrykowane budowle z betonu jednoosobowe, rodzinne lub zbiorowe. Takie kolumbaria to również modułowość i możliwość zaadaptowania do danych potrzeb przestrzeni cmentarnej. Zaawansowane techniki cięcia i łączenia poszczególnych elementów oraz materiałów sprawia, że można wykonać kolumbarium na indywidualne zamówienie. Taki projekt będzie spełniać specyficzne wymagania co do wymiarów, stylu oraz funkcjonalności.
Nowoczesne systemy kolumbariów w formie wolnostojącej, to także elastyczność pod względem konstrukcji. Modułowość sprawia, że dopasuje się je do dostępnej przestrzeni - pod względem wielkości oraz układu. W razie konieczności nawet po kilku latach można dodać kolejne elementy w formie nisz.
Pierwszy etap projektowania kolumbarium obejmuje określenie uwarunkowań zagospodarowania krajobrazu oraz możliwości terenowych. Taka budowla musi wykazywać się trwałością, ponadczasowym designem, a jednocześnie wpisywać się we współczesne trendy projektowe. Powinna również być zgodna z aktualnymi normami budowlanymi. Uwzględniając odpowiednie obciążenia od gruntu, śniegu czy inne współczynniki zawarte w przepisach, można zabezpieczyć obiekt przed uszkodzeniami.
Projektanci powinni zadbać także o bezpieczeństwo funkcjonalne i zorganizować przestrzeń w sposób klarowny. W tym celu uwzględnia się odpowiednią szerokość korytarzy, zapewnia dostępność dla osób niepełnosprawnych itd. Wśród najważniejszych norm i procedur zapewniających poziom bezpieczeństwa i higieny, zalicza się m.in.:
Kolumbaria betonowe to ponadczasowe budowle, które pozwalają godnie przechowywać urny, zyskując przy tym miejsce na cmentarzach. Dzięki wyjątkowemu, monumentalnemu charakterowi bryły, ciąg kolumbariów może sprawdzić się jako ogrodzenie cmentarza. Producent Sienkiewicz MAT-BUD oferuje wykonanie kolumbariów na indywidualne zamówienie. Klienci mogą np. umieścić okładzinę betonową na tylnej ścianie prefabrykatów w kilku wzorach.
